Sağlıklı ve kaliteli beslendiğinizi düşünüyor olabilirsiniz ancak vücudunuz besinlere karşı bazen farklı reaksiyonlar verebilir. Bu reaksiyonlar alerjiler ya da aşırı hassasiyet şeklinde ortaya çıkabilir. İşte bu noktada gıda intolerans testi yaptırmak hayati bir önem taşır.
Gıda intolerans testi
Besinlerle ilgili yaşanabilecek muhtemel problemlere önlem almak için besin intoleransı ve gıda alerjisi belirtileri nelerdir, hangi yiyeceklere karşı vücudunuz daha hassastır ve gıda intoleransı testi nasıl yapılır bu yazıda yanıtlıyoruz.
Besinler tüketildikten sonra ortaya çıkan etkiler besin alerjisi ya da gıda intoleransı şeklinde görülebilir. Ortaya çıkan reaksiyonlar daha çok çocuklarda görülmekte olup % 65’inden fazlası yumurta, balık, süt ve fıstık gibi kabuklu kuru yemişlerden kaynaklanır.
Bir türlü kilo alamayanlar, sürekli diyet yapmasına rağmen kilo veremeyenler, aşırı gaz çıkaranlar, sindirim sorunları yaşayanlar, bağırsaklarından acayip sesler gelenler, şişkinlik ve aşırı kabızlık problemi yaşayanlar besin alerjisi ya da gıda intoleransı testi yaptırarak çözümsüz gibi görünen problemlerini çözmek için ilk adımı atabilirler.
Gıda İntoleransı Testi Hesaplama
Besinlerin ya da besinlerle alınan bazı maddelerin immünolojik ya da immünolojik olmayan mekanizmalarla oluşturabileceği her türlü normal olmayan gelişim gıda reaksiyonları olarak tanımlanır.
Gıda reaksiyonlarının ilki olan besin intoleransı durumunda, herhangi bir alerjenin ve savunma sisteminin aşırı reaksiyonunun söz konusu değildir. Ortaya çıkan etkiler, diğer mekanizmalarla oluşan normal olmayan yanıtlardır.
İkinci grup ise aşırı duyarlılık reaksiyonlarıdır ve savunma sistemi aracılığıyla oluşabilir. Ortaya çıkmasında savunma sisteminin önemli bir bileşeni durumunda olan immünoglobülün E (IgE) molekülleri etkili olabilir. Ancak bu moleküllerin etkili olmadığı reaksiyonlar da söz konusu olabilir.
Yediğiniz bazı besinlerin vücudunuz tarafından yeterince sindirilememesi sonucunda parçalanamayan proteinlerin kana karışması ile vücudun bağışıklık sisteminin devreye girmesi sonucunda besin intoleransı oluşabilir.
1) Gıda İntoleransı Nedir?
Özellikle parçalanamayan yani yapı taşlarına kadar ayrılamayan proteinler vücut tarafından sanki vücuda girmiş olan bir mikrop, bakteri ya da virüs gibi algılanır. Vücudun savunmaya geçtiği bu duruma besin intoleransı ya da gıda hassasiyeti denir.
Özetle, gıda hassasiyeti;
- Sağlıklı bir bireyde proteinler parçalanarak aminoasitlere dönüşür.
- Enzim eksikliği bu dönüşümü engeller.
- Bütün halde kana geçen proteinler bağışıklık sistemi tarafından yabancı bir madde olarak algılanır.
- Sonuç olarak vücut değişik reaksiyonlar vermeye başlar ve bazı semptomlarla yaşamaya çalışırsınız.
2) Gıda İntolerans Belirtileri
Besin intoleransı belirtileri birden fazla sayıda olabilir. Bazı hastalarda sadece bir belirti olabilirken bazı hastalarda belirti sayıları artabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişir. Örneğin bazı hastalarda hem kilo problemi hem de kaşıntı ya da alerji aynı olabilir. Aşağıda besin hassasiyeti belirtileri ile ilgili bir liste hazırladık.
- Kilo almada zorluk yani aşırı zayıflık
- Kilo vermede zorluk aşırı şişmanlık
- Aşırı kabızlık
- Bağırsak rahatsızlıkları
- Sindirim bozuklukları
- Reflü, mide yanması, göğüs ağrısı
- Kas kramları
- Uyku problemleri, uykusuzluk ya da aşırı uyuma
- Astım, bronşit, nefes darlığı, soluk alıp vermede zorluk
- Boğaz ağrıları, boğaz pisliği çıkarma ihtiyacı
- Duygu durumu bozuklukları, depresyon
- Sinirlilik
- Çölyak hastalığı
- Dikkatle ilgili sorunlar: dikkat eksikliği, algıda bozukluk
- Migren ya da baş ağrısı
- Sinüzüt
- Aşırı hareketlilik ya da hiperaktivite
- Altını ıslatma
- Ödemler yani vücudun aşırı su tutması ve şişliklerin oluşması
- Aşırı gaz çıkarma
- Karın şişkinliği
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Sebepsiz kilo alma
- Sebepsiz kilo verme ya da aşırı kilo kaybı
- Eklemlerde rahatsızlıkla: artrit
- Ülser ya da gastrit
- İshal
- Bağırsak guruldaması
- Anksiyete
3) Gıda İntoleransı ve Vücut Geliştirme
Ya proteine karşı hassasiyetiniz varsa o zaman vücut geliştirme programı yapmak protein tozu kullanmak mantıklı mıdır? Cevabı tabi ki hayır.
Vücut geliştirme sporu ile ilgilenmeniz kırmızı et, tavuk, balık eti, peynir, süt ve yumurta gibi besinleri daha fazla tüketmeniz anlamına gelir. Ancak vücudunuzun bu besinlere karşı gıda intoleransı varsa hem sağlığınızı korumanız zorlaşır hem de kas yapmak için gösterdiğiniz çabalar boşa gidebilir.
- Bazen protein tozu kullananların vücudunda kaşıntılar ve kırmızı lekeler oluşmaya başlar. İşte bunun altında yatan neden gıda hassasiyeti olabilir mi? Hemen öğrenmelisiniz. Bunun için Pinner testi adı verilen testi yaptırılabilir.
Hiç düşündünüz mü? O kadar egzersiz yapıp bir sürü yemek yemenize rağmen neden bir türlü kilo alamadığınızı. Evet bir türlü kilo alamama ya da çok zor kilo alma durumu yaşamanız da vücudunuzun bazı gıdalara intoleransı olduğunu gösteriyor olabilir. Bunun olasılığını öğrenmek için aşağıdaki besin intolerans testi sorularını cevaplayabilirsiniz.
4) Gıda İntoleransı Hesaplama
Yediğiniz besinler vücudunuz için gerçekten faydalı mı? Bu sorunun cevabını öğrenmek ve gereken tedbirleri almak sağlığınızı korumanız adına hayati önem taşıyor. Çünkü bazı gıdaları tüketmeniz nedeniyle kilo vermeniz ya da almanız zorlaşabilir ve sayısız denenmiş diyeti uygulamanıza rağmen hiç bir başarı elde edemezsiniz.
Birçok yerde besin intolerans testi yapılabiliyor ve testlerin çoğunda ortalama 200 kadar besine hassasiyetinizin olup olmadığı belirlenebiliyor. Bazı firmalar 1000 TL talep ederken bazıları 2000 TL talep ediyor.
Besin intolerans testinde aşağıdaki belirtilen besinlere hassasiyet dereceniz ölçülüyor.
Süt ürünleri
İnek sütü, koyun sütü, keçi sütü, manda sütü, peynir, kazein
Yumurtalar
Yumurta beyazı ve yumurta sarısı
Baklagiller
Mercimek, nohut, kuru fasulye, barbunya, soya fasulyesi
Deniz ürünleri
Ton balığı, orkinos, kalamar, uskumru, levrek, somon, alabalık, dil balığı, sardalya, yengeç, istakoz, midye, havyar, kılıç balığı, mezgit
Sebzeler
Patates, patlıcan, kereviz, pırasa, salatalık, marul, lahana, Brüksel lahanası, turp, rezene, ginseng, roka, karnabahar, brokoli, enginar, pazı, şalgam, biber, soğan, kabak, kırmızı lahana, havuç
Meyveler
Portakal, karpuz, üzüm, vişne, kiraz, yaban mersini, armut, elma, muz, çilek, greyfurt, kavun, kayısı, şeftali, hurma, domates, erik, mango, ananas, limon, papaya, ahududu, mandalina
Kuruyemişler
Fındık, fıstık, ceviz, badem, Kaju fıstığı, Şam fıstığı, çam fıstığı, Hindistan cevizi
- Pinner testi hem güvenilirdir hem de 1 damla kan örneği ile yukarıda da sayılan 200 civarı besine karşı hassasiyetiniz olup olmadığınızı öğrenmenizi sağlar.
Yukarıda yer alan gıda intoleransı testi ile hangi gıdalara karşı besin hassasiyetiniz olduğunu öğrenemezsiniz. Ama bazı gıdalara karşı intoleransınız olma olasılığı hakkında bir fikriniz olur. Eğer sonuç 50 sayısından daha büyük çıkıyorsa pinner testini yaptırmanızda fayda var.
