Obezite nedir, nedenleri nelerdir ve obezite testi nasıl yapılır?

Aşırı yeme isteği sonucunda kilo düzeyinin belirli bir sınırı geçmesi ve etrafındakilerin küçümseyen ya da acıyan bakışlarına maruz kalmak ne kadar zordur ancak bu durumu yaşayan bilir. Adına obezite deniliyor maalesef bu rahatsızlığın. Bu yazıda çağımızın vebası olan obezite nedir rehberinde obezitenin nedenleri nelerdir ve obezite testi nasıl yapılır sorusuna odaklanarak her zaman olduğu gibi bu konuda da kaliteli beslenme ekibi olarak sizlere en bilimsel bilgileri sunmaya kararlıyız.

Şişmanlık sizin için artık çok can sıkıcı olmaya mı başladı? Hangi kilo verme yöntemini uygularsanız uygulayın başarılı olamadınız mı? Hala fazla yağlar görünümünüzü bozmaya mı devam ediyor? Yoksa siz aşırı şişman olduğunuz için mi kilo veremiyorsunuz?

Doktor size fazla kilolu olduğunuzu mu söyledi? Yoksa kilolu olmanızın altında yatan neden yoksa bu mu?  Aklımda şüphelerim var, obez olup olmadığımı nasıl anlarım mı diyorsunuz? Obezite testi nasıl yapılır bir fikriniz yok mu?

Obezite

Gerekli tanımlar yapılmadan önce bu olumsuz durumun nedenlerini bilmenin ne kadar önemli olduğuna dikkati çekmek lazımdır. Zira bu nedenler bilindiği taktirde tedavi kolaylaşır. Zaten bir hastalığın altında yatan nedenleri bulmak ve gidermeye çalışmak son derece önemli ve sonuçları açısından da oldukça faydalıdır.

Obezite nedir?

Obezite nedir?

Kontrol edilmesi ve değiştirilmesi zor olan genetik ve çevresel faktörlerin neden olduğu vücut yağ oranı fazlalığı ile bağlantılı bir durumdur. Başka bir ifade ile vücudun yağlı kütlesinin yağsız kütlesine göre çok fazla arttığı ve vücut yağlarının kas oranının oldukça üstünde olduğu bir hastalıktır.

Bu olumsuz durum yerine hastalık demek daha doğru olacaktır. Zira bir çok hastalığa neden olan çağımızın en önemli sorunudur. Özellikle sağlıklı beslenme ve kaliteli beslenme konusunda kaliteli eğitimden yokun ülkelerde daha sıklıkla karşılaşılsa da Amerika Birleşik Devletleri gibi gelişmiş ülkelerde de çok önemli bir sağlık problemleri arasında yerini almıştır.

Özellikle sanayileşmenin artmasıyla birlikte gıdalar ve besinler doğallığını kaybetmekte ve genetiği değiştirilmiş yiyecekler insan sağlığını tehlikeye sokmaktadır. Bu olumsuz durum şeker, hipertansiyon, kalp krizi ve uyku apnesi gibi ilgili hastalıklara yakalanma riskini artıran ve çok ciddiye alınması gereken bir bozukluktur.

Bu hastalık ile ilgili en önemli kavramlardan birisi de İngilizcesi “Body Mass Index (BMI)” olan “Vücut Kitle İndeksi(VKİ)” dir. Eğer birinin Vücut Kitle İndeksi  30 veya daha büyük ise bu kişi obez olarak değerlendirilebilir. Ancak VKİ ya da BMI bu hastalığı test etmek  için kullanılan araçlardan sadece birisidir.

Hiç şüphesiz bu değeri bilerek kendinize obezite teşhisi koymanız doğru değildir. Zira aşırı kilonun da ötesinde olup olmadığınızı anlamak için öncelikle bir dahiliye uzmanı, endokrinoloji uzmanı ya da diyetisyene muayene olmanız çok önemlidir. Doktorlar tabi ki vücut kitle indeksinizi hesaplayacak ancak bu değer ancak doktor tarafından yorumlanacaktır.

Nedenleri nelerdir?

T.C Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Kurumu Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı neden olan faktörleri kendi web sitelerinde

• Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları
• Yetersiz fiziksel aktivite
• Yaş
• Cinsiyet
• Eğitim düzeyi
• Sosyo – kültürel etmenler
• Gelir durumu
• Hormonal ve metabolik etmenler
• Genetik etmenler
• Psikolojik problemler
• Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama
• Sigara- alkol kullanma durumu
• Kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.)
• Doğum sayısı ve doğumlar arası süre

olarak açıklamıştı.

Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü ise bu rahatsızlığın en önemli nedenleri arasında “Enerji dengesi kaybı” ifadesini kullanıyor. Peki ama enerji dengesi kaybı ne anlama geliyor? İşte cevabı: Enerji dengesi kaybı vücudun ihtiyacı olandan daha fazla miktarda yiyecek ve içecek tüketilmesi durumunda vücudun fazla kalori alması demektir. Bu durumda günlük almanız gereken kalori miktarının ne kadar olduğunu öğrenmek obeziteye neden olan en önemli faktörü ortadan kaldırmak için çok etkili bir önlem almak için bir adım olabilir.

Sağlıklı bir bireyde İhtiyaç duyulan  enerji : X  ve  alınan enerji: Y ile gösterilirse;

• X = Y ise kilonuz sabit kalır.
• X>Y ise kilo kaybı yaşanır.
• Y>X ise yağ oranınız artar ve kilo alırsınız.

İşte yukarıda açıklanan bu enerji dengesine dikkat etmek bu hastalığa yakalanmamak için oldukça önemlidir. Bunun için ne kadar enerjiye ihtiyacınız olabilir sorusunun cevabını diyetisyeniniz ile belirleyebilirsiniz.

Diğer nedenler ise hareketsiz bir yaşam, çevre koşulları, genetik durum ve ailesel faktörler, sağlık koşulları, bazı ilaçların kullanımı,  duygusal ve ruhsal durumlar, sigara kullanımı, yaş, sigara kullanılması, gebelik ve uyku bozuklukları olarak sıralanabilir.

Obezite testi nasıl yapılır?

Obezite testi

Birçok yöntemle ölçülebilir ancak genellikle ölçülmesi için Vücut Kitle İndeksi ve Bel Çevresi Değeri gibi ölçümlerden yararlanılır. Ayrıca bu test ile sizin yeme alışkanlıklarınız ve yaşam koşullarınız da öğrenilmek suretiyle uzman bir kişi tarafından teşhis konulabilir. Yukarıda da ifade edildiği gibi VKİ değeri 30 ve üstünde olduğu durumlarda kişinin bu hastalığa yakalandığına doktor ya da bir uzman karar verebilir.

Vücut Kitle İndeksi

VKİ yetişkinlerde obezlik ve türleri teşhisi için kullanılan bir ölçüdür. Vücut Kitle İndeksi kilonuzun boyunuzun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanır.  30 veya daha fazla VKİ değerine sahip erişkin bir birey obez kabul edilir.

Örnek: Boyunuz 175 cm ve kilonuz ise 65 kg olsun. O zaman 1,75 ile 1,75 sayılarını çarpalım. Sonuç 3,0625 olarak bulunur. Şimdi de kilonuzu bu değere bölelim. Yani 65/ 3,0625= 21,224 olarak bulunur. Demek ki bu kişinin Vücut Kitle İndeksi 21,224 yani kilosu normal değerlerde olarak değerlendirilebilir. Ancak size kolayca hesaplayabilmeniz için şu programı kullanmanızı öneririz.

Çıkan sonuç 30 üzerinde ise obez olduğunuz yorumu yapılabilir, bunun için hemen dahiliye ya da endokrinoloji uzmanına görünmeniz gerekir.

Bel çevresi ile obezlik ölçümü

Obez olup olmadığınızın tespiti açısından kullanılan yöntemlerden biri de bel çevresi ölçümüdür. Ancak bel çevresi, bir kişide obezliği ölçmek için kullanılan çok yaygın olmayan bir ölçüttür. Bu basit ölçümde bel çevresi ölçülerek yetişkinlerde obezlik durumu ve morbid obezlik belirlenmeye çalışılabilir. Ölçümde bel çevresini bulmak için, göğüs kafesinin altından ve  kalça kemiğinin üstünden belinize bir mezura sarılarak yapılır.

Kadınlar için, 89 cm ve daha fazla bir bel çevresi sağlıksız kabul edilir. Erkekler için ise 101 cm ve daha fazla bir bel çevresi sağlıksız kabul edilir. Bir sınıflandırma tablosu veya aşırı kiloyu belirlemek için bu yöntemle kullanılan çeşitli aralıkları yoktur. Erkekler ve kadınlar için sadece basit eşikler yukarıda belirtildiği şekilde geçerlidir. Yani sıklıkla kullanılan güvenilir bir yöntem olduğunu söylemek mümkün değildir.

Ameliyat öncesi test

Obezitenin zararları

T.C Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Kurumu Diyabet ve Metobolik Hastalıklar Daire Başkanlığı bu hastalığın zararlarını yani yol açtığı sağlık problemlerini şu şekilde açıklıyor:

• İnsülin direnci – Hiperinsülinemi
• Tip 2 Diabetes Mellitus
• Hipertansiyon
• Koroner arter hastalığı
• Hiperlipidemi – Hipertrigliseridemi
• Metabolik sendrom
• Safra kesesi hastalıkları
• Bazı kanser türleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri )
• Osteoartrit
• Felç
• Uyku apnesi
• Karaciğer yağlanması
• Astım
• Solunum zorluğu
• Gebelik komplikasyonları
• Menstruasyon düzensizlikleri
• Aşırı kıllanma
• Ameliyat risklerinin artması
• Ruhsal sorunlar (Anoreksiya nevroza (yemek yememe) veya Blumia nevroza (kusarak yediği besinlerden yararlanmama), Binge eating (tıkınırcasına yeme),  gece yeme sendromu gibi ortaya çıkabilir veya bir şeyi daha fazla yiyerek psikolojik doyum sağlamaya çalışma)
• Toplumsal uyumsuzluklar
• Özellikle sık aralıklarla ağırlık kaybetme ve kazanma sonucunda deri altı yağ dokusunun fazla olması nedeniyle deri enfeksiyonları, kasıklarda ve ayaklarda mantar enfeksiyonları
• Kas-iskelet sistemi problemleri

Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü ise obezliğin neden olduğu sağlık problemleri hakkında şunları ifade etmektedir: Bu durum ile ilişkili 40 tıbbi durum vardır. Obez kişilerde bir ya da daha fazla bu durumların riski söz konusudur. En yaygın obezlik ile ilişkili hastalıklar şunları içerir: Bunlar; yüksek kan basıncı, yüksek kolesterol, diyabet, kalp hastalığı ,inme, safra kesesi hastalığı, osteo artrit, uyku apnesi, solunum problemleri ve bazı kanserler (endometriyal, meme ve kolon) olarak sıralanabilir.

Bu rehberde obezitenin nedenleri nelerdir ve obezite nasıl ölçülür gibi soruların cevaplarını vermenin yanı sıra obezite testi nasıl yapılır konusuna odaklandık. Aşırı şişmanlık durumunuz varda mide küçültme size uygun mudur öğrenmek için mide küçültme ameliyatı rehberine bakabilirsiniz.

Sağlıklı günler.