Bu yazıda bilimsel veriler ışığında enerji içeceklerinin zararları nelerdir, Redbull boğa spermi içeriyor mu ve enerji içeceklerindeki kafein zararlı mı sorularını cevaplıyoruz. Öncelikle enerji içecekleri içerisinde bulunan bir madde olan taurin (taurine) boğa spermi ve boğa idrarı içeriğinde de bulunduğu için akıllara bu tür sorular geliyor. Bazıları da enerji içeceği kutusu üzerindeki boğa resminin bu anlama geldiğini iddia ediyor.
İddiaların doğruluğu hakkında kesin bir bilgiye sahip değiliz. Şayet boğa sperminin faydalı olduğunu düşünen insanların sayısı da hiç de az değil. Bu durumun ortaya çıkmasında Adolf Hitler’in boğa spermi kullandığıyla ilgili rivayet de etkili olmuş mudur bilemeyiz. Peki bunun gerçekten zararları veya faydaları nelerdir, enerji içecekleri boğa spermi içerir mi, enerji içeceği nedir ne işe yarar hepsini sizin için araştırdık ve ilginç sonuçlara ulaştık.
İddialara neden olan taurin nedir ve nelerde bulunur sorusunun cevabı ile başlayalım. Taurin et, balık, süt ve anne sütünde doğal olarak bulunur ve vücudun çeşitli metabolik süreçlerinde rol alır. Ayrıca antioksidan özelliği taşır. Bununla beraber bazı supplementler, enerji içecekleri ve bebek mamaları da taurin içerir. Ne yazık ki taurinin uzun süreli kullanımına yönelik yan etkileri hakkında yeterince bilimsel çalışma bulunmamaktadır.
Peki boğa sperminde taurin adlı aminoasit bulunur mu? Gerçi buradan şu anlam çıkmasın. Boğa menisinde bu maddenin bulunması enerji içeceklerinde kullanıldığı anlamına gelmez. Benim kişisel fikrim bu ürünlerdeki taurinin bu hayvanlardan değil, sentetik maddelerden üretildiği yönündeydi.
Araştırmalarım sonucunda bu fikrim değişti mi? Bunu söyleyebilmem için öncelikle enerji içeceği olarak kullanılan ürünlerin içeriklerini inceledim. Sonra bilimsel araştırmalara göz gezdirdim. İşte cevabı:
Enerji İçecekleri Zararları Nelerdir?
Özellikle preworkout beslenme amaçlı enerji içecekleri boğa spermi içersin ya da içermesin Amerikan Pediatri Akademisi dergisindeki bir makaleye göre her yaş grubunda diyabet, kalp hastalığı ve davranış bozukluğu gibi sorunlara neden olabilir (1). Belki de sırf bu nedenle bile enerji içeceği tüketmek sağlıklı mıdır değil midir iyi analiz etmek ve kullanımında çok dikkatli olmak gerekiyor.
Enerji içecekleri ile ilgili diğer bir ilginç bulgu da bu tür içeceklerin güç performansını değil, egzersize reaksiyon performansını etkilemesidir (2). Yani bu tür içecekler performans üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olmamakla birlikte sporcunun yalnızca kendisini daha dinç hissetmesi üzerinde etkilidir.
Bazı markaların enerji içeceği kutusu üzerinde çocuklar, kafein hassasiyeti bulunan kişiler, hamile ve emziren kadınlar için tavsiye edilmez yazıyor. Açıklama İngilizce olarak yazıldığı için maalesef herkes ne anlama geldiğini bilmez. O açıklamanın İngilizcesi şöyle “Not recommended for children, pregnant and nursing women and persons sensitive to caffeine ” şeklinde. Peki bu ürünlerde hangi maddeler ve hangi besin öğeleri var?
Meşhur markalardan birinin içeriğine göz atalım. 240 mililitrelik kutulardan birinin içeriği aşağıdaki listedeki gibidir.
- 110 kalori enerji
- 22 gr şeker ve 2 g karbonhidrat
- 125 mg sodyum
- Günlük ihtiyacın % 100’ü kadar niasin
- % 260’ı için B6 vitamini
- % 80’i kadar B12 vitamini
- % 50’ni karşılayacak miktarda B5 vitamini
- 500 mg taurin ve 80 mg kafein
- 50 mg inositol
- 300 mg D-Glukuronolakton
İçerikte yer alan özellikle Glukuronolakton konusunda ise çok dikkatli olmak gerekiyor. Bu maddenin sağlığa etkileri konusunda yorum yapabilmek için daha çok araştırmaya ihtiyaç olduğu aşikardır.
Enerji veren içeceklerin içinde olduğu iddia edilen taurin gerçekten boğa sperminde de bulunuyor mu? Araştırmamız sonucunda bir makalede boğa semenin içeriğinde sodyum, potasyum, magnezyum, sitrik asit, laktik asit, fruktoz nitrojen ve fosfor olduğunu gördük (3). Ama ilginç olanı bu bileşenlerin arasında taurin amino asidi yoktu.
Ne var ki tek bir araştırmaya güvenecek değildik. Hemen başka bilimsel yayınları araştırmaya devam ettik. Bunun sonucunda taurinin hem insanlarda hem de hayvanlarda bulunduğunu gördük. Ancak bu delil de enerji içeceklerinde boğa spermi olduğunun bir kanıtı olamaz.
İddianın çıkış noktası ise şöyle. Bir kullanıcı WikiAnswers sitesine “Enerji içeceklerinde boğa spermi var mı?” şeklinde bir soru soruyor. Verilen cevapta şunlar yazıyor: “Evet var, Longhorn büyükbaş hayvan şirketinin yaptığı bir araştırmada, Redbull ve Monster gibi enerji içecek markalarının ürünleri test edilmiş ve boğa spermi içerikleri bulunmuştur.”
Ekran görüntüsünün yer aldığı bu paylaşım sosyal medyada tiksintiye ve öfkeye neden olmuş ve birçok insan bunu görmüştür. Biz de kalitelibeslenme.com olarak araştırmalarımızda bu şirketin sunduğu bir rapora rastlayamadık. Raporu ya da makalesi olmayan bir araştırmaya ise bilimsel açıdan değer verilmeyeceğini ise herkes bilir.
Redbull ise ürünlerinde bulunan taurinin hayvansal kaynaklı olmadığını tamamen sentetik olduğunu kendi sitesinde açıklamıştır. Ancak bu ürünlerin bilimsel çevrelerce incelenmesinin doğru olacağını düşünüyoruz. Var mı yok mu bilimsel çalışmaların yapılması ve bu tartışmalara son verilmesi gerekiyor
Boğa Spermleri Çok Mu Pahalı?
Enerji içeceğinde boğa spermi olduğu iddiasını çürüten önemli bir noktayı gözden kaçırmamak gerekiyor. 0,25 cc miktarındaki boğa spermlerinin maliyetleri £ 12’den 120 pound arasında değişiyor (4). Bu kadar yüksek maliyetler ilgili şirketleri ekonomik açıdan zorlayacak düzeyde.
O nedenle kullanılması pek mantıklı gelmiyor. Sentetik olarak üretilmesi çok daha az maliyetlidir. Durum böyle olsa da otorite kurumlar tarafından bu ürünlerin incelenmesi çok mantıklı ve yerinde olacaktır.
Adolf Hitler Neden Boğa Spermi Kullanıyor?
Enerji içeceklerinin zararları ve içerisinde boğa spermi olduğu iddiası tartışılırken dünya tarihinin zalim şahsiyetlerinden biri olan Adolf Hitler’in boğa spermi kullandığı yabancı dergilerde haber olarak verildi. Haberlerden birinde Hitler’in kişisel tıbbi kayıtlarına göre kız arkadaşı Eva Braun ile kötüye giden cinsel yaşamını iyileştirmek için kendisine boğa spermi enjekte ettirdiği, boğa testislerinden elde edilen ekstraktları kullandığı (5) iddia ediliyor.
Aynı haberde Hitler’in ismini dahi telaffuz etmek istemediğimiz bazı maddelere bağımlı olduğu da yazılmış. Bu maddeleri sinüs ve boğazlarını yatıştırmak için kullandığı vurgulanmış. Yazıdaki diğer ilgi çekici nokta ise aşırı miktarda sahip olduğu gaz sancıları için Adolf’un 28 adet ilaç kullandığından bahsediliyor. Bu kadar kimyasalı kullanan birinin boğa spermi kullanması pek de yadırganmaz diye düşünüyoruz. Bugünü yaşasaydı enerji içeceklerini en çok tüketen şahsiyet olarak tarihe ismini bir kez daha yazdırabilirdi.
Enerji içeceklerinde boğa spermi kullanıldığını düşünmüyorum. Zira o kadar çok boğa spermi bulmak hem çok zor hem de çok maliyetli olur. İçeceğin fiyatı çok pahalı olsaydı belki iddia doğru olurdu.