Fitness Nedir Ne İşe Yarar? Fitness Faydaları Neler, Nasıl Yapılır?

Konunun uzmanı değilsek fitness ne demek sorusunu duyduğumuzda egzersiz, fiziksel aktivite ve antrenman gibi kavramları genellikle birbirine karıştırırız. Halbuki uygunluk veya iyi olma hali anlamına gelen fitness, vücudun fiziksel aktivite gerçekleştirmesini için gerekli özelliklerdir. Hatta öyle ki fitness kavramını fiziksel bir zorluğun üstesinden gelmek için fiziksel rutinleri yerine getirme yeteneği olarak tanımlamamız mümkündür. Bununla beraber fitness nedir sorusuna vereceğimiz bir diğer cevap da vücudun her türlü strese dayanma yeteneğidir.

Fitness zorlukların üstünden gelme, stresle mücadele etme ve fiziksel rutinleri yerine getirme ile ilgili bir yetenek olsa da bu yeteneği geliştirmemiz mümkündür. Diğer bir deyişle fitness yeteneği genetik değildir. Elbette bazı kimseler genetik açıdan daha avantajlı olabilir ama bu durum “Ne de olsa benim genetiğim kötü çalışmama gerek yok!” anlayışını haklı kılmamaktadır.

Son araştırmalara göre fitness yeteneğini belirli bir minimum fiziksel aktivite veya egzersiz ile geliştirmemiz mümkün. O halde kolları sıvayarak, işi ehlinden öğrenerek fitness yeteneğimizi güçlendirebiliriz. Tabi bunun için bazı kavramları daha iyi bilmemiz gerekiyor. Şimdi fitness nedir nasıl yapılır, fitness ne işe yarar, fitness yapmanın faydaları nelerdir sorularının cevaplarına daha yakından bakalım.

1) Fitness Nedir, Ne Değildir? 

Kelime olarak fitness, uygunluk, formda olma, zindelik, form, sağlık, iyi olma hali ve spor yapmaya hazır olma anlamlarına gelmektedir. Çoğu kişi karıştırsa da fitness bodybuilding demek değildir. Çünkü bodybuilding vücut geliştirmedir ve vücut geliştirmede fitness yeteneğine hizmet eden bir fiziksel aktivitedir. Dolayısıyla fitness kavramı sağlık kavramı gibi geniş kapsamlı bir kavram olup fiziksel fitness terimine karşılık gelir.

Fiziksel fitness (fiziksel uygunluk), sağlıkla ilgili ve performansla ilgili fitness olmak üzere iki kategoriden oluşur. Bu kategorilerden sağlıkla ilgili fitness (zindelik), aşırı yorgunluk olmadan günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirme yeteneği ile ilişkilidir. Bununla beraber, sağlıkla ilgili fitness bileşenlerini, aerobik dayanıklılık, kas kuvveti ve dayanıklılık, kas esnekliği ve vücut kompozisyonu olarak sınıflayabiliriz.

Performansla ilgili fitness bileşenleri ise başarılı spor ve motor beceri performansı ile ilgili olarak çeviklik, denge, koordinasyon, tepki süresi, hız ve güç bileşenlerinden oluşur. Şunu belirtmek gerekir ki performansla ilgili faaliyetlere katılmak fiziksel uygunluğa katkıda bulunur. Ama fiziksel fitness programlarının ana vurgusu sağlıkla ilgili bileşenler üzerinde olmalıdır.

Fitness kavramı ile bağlantılı olan fiziksel aktivite, enerji harcamasını oldukça artıran kas kasılmalarına dayalı vücut hareketleridir. Buna ilaveten egzersiz ise fiziksel fitness fiziksel uygunluğu destekleyen veya koruyan planlı, düzenli ve tekrarlı vücut hareketleridir.

2) No Pain No Gain Fitness Ne Demek?

Fitness nedir?

“Ağrısız sancısız doğum olmaz.” diye bir atasözü var. Bunu fitness için de düşünmek mümkündür. Ama “no pain no gain fitness” sözünün fitness için değil de vücut geliştirme için daha uygun olduğunu söyleyebiliriz. Bu sözü biraz daha açmak gerekirse kavramlara daha yakından bakmamız faydalı olacaktır.

Örneğin fitness kavramı spor ya da zor bir işi yapmak için sağlıklı ve güçlü olma durumudur. Ayrıca fitness kelimesi fiziksel aktiviteyi gerçekleştirmek için birinin oldukça iyi ve uygun olmasına karşılık gelir ki bu  fiziksel uygunluk anlamına gelir. Bu aynı zamanda fiziksel aktiviteyi yapacak kişinin sağlıklı ve formda olmadır.

Sağlıkla ilgili fitness ise dolaşım sistemi ile ilgili dayanıklılığı veya kalp ve solunum gücünü, kas gücünü, kas dayanıklılığını, vücut bileşimini ve esnekliği içerir. Kısaca fiziksel fitness doğru beslenme, orta şiddetli fiziksel aktivite, egzersiz ve dinlenme sonucunda ortaya çıkar.

Sonuç olarak no pain no gain fitness ne demek sorusunun cevabını egzersiz yaptığınızda eğer ağrı yoksa gelişim de göstermenizin mümkün olmayacağı şeklinde verebiliriz. Yani emek olmadan yemek olmayacağı gibi çaba göstermeden, düzenli çalışmadan fiziksel uygunluk anlamında ilerleme kaydedemezsiniz.

3) Fitness Çeşitleri

Bilimsel olarak ispatlanmış fitness çeşitleri; fiziksel aktivite veya egzersiz ile bireylerin sahip oldukları ya da başarmak istedikleri nitelikleri geliştirme amaçlıdır. Bu amaçlara ulaşabilmek için fitness, tempolu yürüyüşten, uzun mesafe koşmaktan ya da spor salonunda ağırlık kaldırmaktan çok daha kapsamlıdır ve  “Hangi egzersizi ne kadar süre yapmam gerekiyor?”  gibi soruların da üstünde bir kavramdır.

Özetle fitness kavramı; sağlıklı, zinde ve formda olmamızı sağlayan egzersiz, dinlenme,  esneme ve beslenme yöntemlerini de içine alan düzenli etkinliklerin tümüdür. O halde fitness kelimesi ile aklımıza sadece vücut geliştirmek gelmemelidir.

Muhtemel fitness etkinliklerini şu şekilde sıralayabiliriz: Yürüyüş yapmak, kardiyo, bisiklete binmek, tempolu yürüyüş yapmak, yüzmek, ağırlık çalışmak, ısınma hareketleri yapmak, düzenli uyumak ve bütün bunları düzenli bir beslenme programı ile entegre ederek formda kalmak, fit görünmek, sağlıklı olmak ve mutlu yaşamak…

Hangi türde olursa olsun fitness etkinliklerinin temel amacı formu korumak, sağlıklı olmak ve hastalıklara daha dirençli hale gelmek ve mutlu olmaktır.

4) Fitness ve Vücut Geliştirme Arasındaki Farklar

Fitness vücut geliştirme ya da bodybuilding demek değildir. Peki birbirine karıştırılan bu iki ifade ne anlama geliyor ve arasındaki farklar nelerdir?

Fitness yapmak sağlıklı, fit, zinde, güçlü ve formda olmak için yapılan çok çeşitli spor dallarını ve beslenme programlarını da içeren etkinlikleri yapmaktır. Ama fitness vücut geliştirmeyi de içine alır. Çünkü bir anlamda vücut geliştirmeyi doğru yapmanız durumunda sağlıklı ve güçlü olabilirsiniz. Yani vücut geliştirme fitness yeteneğine de hizmet eden bir çalışmadır.

Zamanımızda bu iki branş çoğu spor salonunda birbirine karışmış vaziyette. Bodybuilding yapmak isteyen farkında olmadan fitness kurallarına uyan, fitness yapmak isteyip de Bodybuilding kurallarına uyan ve karşılığında istediği neticeye ulaşamayan çoğu kişilerle karşılaşıyoruz.

Vücut geliştirme kasları geliştirmek, fitness ise daha çok sağlığı korumak, güçlendirmek ve fit olmak için yapılır. Fitness kilo vermek, kasları belirginleştirmek (ama irileştirmemek) için de yapılabilirken, vücut geliştirmede daha çok kas kütlesi artırılarak kilo almak hedeflenebilir.

6) Fitness Faydaları Neler?

Eğer fiziksel aktiviteleri artırarak hareketsiz zamanları azaltırsanız sağlığınızı iyileştirmek için önemli bir adım atmış olursunuz. Çünkü bilimsel araştırmalara göre düzenli fiziksel aktivite sağlığı geliştirerek çeşitli hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır (1). Dolayısıyla bir kişi fitness yaparak fit ve daha zinde hale geldiğinde tüm vücudunun sağlığı düzelir.

1. Beyin sağlığı: Fitness yapmak beyne giden oksijen miktarını artıracağı için beyin hücrelerinin daha sağlıklı olmasını ve beyin gücünü artırır.
2. Dinlendirici ve kalite uyku: Dinlenme ve uyku, fiziksel aktivite dönemlerinden sonra doğal olarak gerçekleşir.
3. Fiziksel görünüm: Daha çekici bir görünüm ortaya çıkar. Dengeli bir fiziksel aktivite programı vücut yağını sınırlar ve yağsız dokuyu artırır veya korur. Böylelikle fiziksel olarak aktif insanlar, aynı vücut ağırlığına sahip hareketsiz insanlara göre nispeten daha az vücut yağına sahiptir.
4. Sağlıklı beslenme: Fiziksel aktivite enerji harcar ve böylece insanların daha fazla yemek yemesini sağlar. Akıllıca seçerlerse, aktif insanlar daha fazla besin tüketecek ve besin eksikliklerine karşı iyi korunacaktır.
5. Kaliteli kemik yoğunluğu: Ağırlık taşıyan fiziksel aktivite kemik gücünü arttırır ve osteoporoza karşı korur.
6. Güçlü beden ve ruh yapısı: Sağlıklı ve formda olmak zaten amaçtır. Bunlara ulaşan birey stresten ve depresyondan uzak durur. Böylece daha mutlu ve sağlıklı bir birey olur.
7. İyi Bağışıklık: Fitness bağışıklığı artırır (2). Bilhassa soğuk algınlığına ve diğer bulaşıcı hastalıklara karşı direnci artırır.
8. İyi alışkanlıklar: Bireyin kötü alışkanlıklardan uzak durmasını sağlayarak sosyalleşmesine yardımcı olur.
9. Kap sağlığı: Düzenli fitness düşük kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkilidir. Diğer bir deyişle fit olmak, kalbi sağlamlaştırır ve damar tıkanması riskini azaltmaya yardımcıdır. Buna ilaveten, fiziksel aktivite kan basıncını düşürür, istirahat halindeki kalp atış hızını yavaşlatır, kan kolesterolünü düşürür ve sonuç olarak kalp krizi ve felç riskini azaltır.
10. Güçlü dolaşım: Planlı fiziksel aktivite güçlü dolaşım ve sağlıklı akciğer fonksiyonu ile yakından ilişkilidir. Dolayısıyla, kalbe ve akciğerlere meydan okuyan fiziksel aktivite dolaşım sistemini güçlendirir. Ayrıca, fitness yapmanın halsizliğe, yorgunluğa ve enerji sistemine olumlu faydaları vardır.