Bu yazıda whey proteininin faydaları nelerdir, hangi çeşitleri daha etkilidir, en iyi whey hangisi ve whey protein tozu nasıl kullanılır gibi merak edilen soruları yanıtlıyoruz. İyi bir vücut geliştirme programı uyguladığınızı düşünüyor olabilirsiniz ancak kaslarınızı fırsat penceresi adı verilen zaman diliminde beslemediğiniz takdirde beklenilen verimi alamazsınız. Kas yapımının başlaması için kaslarınızı mutlaka fırsat penceresinde  beslenmeye başlamanız gerekiyor. Bu zaman dilimi egzersizden sonraki 30 dk ile 60 dk arasındaki süreyi kapsadığı ve yemeklerin sindirilmesi 1,5 ya da 2 saat sürdüğü için kana çabuk karışan kaliteli besin kaynaklarına ihtiyacınız var.  İşte kas inşasında çabuk sindirildiği için fırsat penceresinde tüketilmesi gereken en faydalı besin whey proteini olarak kabul edilmektedir.

Tüm protein çeşitleri aynı yapıda değildir ve içerdikleri amino asit çeşitliliği farklı olduğu için kas yapımı açısından bazıları daha üstündür. Özellikle whey proteini diğer türlere göre daha iyi olarak kabul edilmektedir.

Spor hocanız size tavsiye etti ancak whey protein nedir, ne işe yarar, nasıl kullanılır, en iyisi hangisidir, kaç gram kullanmalısın öğrenmek mi istiyorsunuz? Endişeye gerek yok, merak ettiğiniz tüm soruların cevabını bu yazıda bir araya getirdik.

Whey Proteini En İyisi Hangisidir?

Whey proteini, hem çok iyi emilir hem de esansiyel amino asitlerin tümünü içermektedir. O nedenle yiyecek türleri arasında en iyisidir denilebilir. Aslında denilebilir ifadesi yerine rahatlıkla en iyisidir de yazabiliriz. Çünkü hakkında sayısız araştırma yapılmış kaliteli bir protein türünden bahsediyoruz.

Peynir altı suyundan elde edilmektedir ve güçlü biyolojik etkilere sahiptir. Kana en hızlı karışan besin bileşeni olup sporcular tarafından da en çok tercih edilen üründür. Kas yıkımını engellemesi ve kas yapımını tetiklemesi açısından oldukça etkilidir.

Yapılan bir çok araştırmada dayanıklılığı ve gücü artırdığı, kas yapımını sağladığı ve yağ yakımına yardımcı olabileceği gösterilmiştir (Kaynak 1). Kana hızlı karışması nedeniyle fırsat penceresinde kas yapımını artırması açısından tüketilebilecek en iyi takviyedir.

Ne Demektir?

Yoğurt kabından bir kaşık alıp bıraktığınızda orada bir hafif yeşilimsi bir su biriktiğini görmüşsünüzdür. İşte o sıvı whey’dir. Sütten elde edilir. O kısmın ne kadar değerli olduğunu atmamanız gerektiğini sakın unutmayın. Peki nasıl elde edilir?

İnek sütünün yapısı analiz edildiğinde % 80 kazein ve % 20 whey oranlarına sahip olduğu görülmüştür. Sütten peynir yapılırken içindeki yağ koyulaşır ancak bir de peynir altı suyu adı verilen sıvı meydana gelir. Aynı durum yoğurt yapımında da geçerlidir. Peynir altı suyu yan ürün olarak kabul edilir. Evde yapılabilir ancak içmesi pek lezzetli olmayabilir. O nedenle takviye şeklinde kullanımı tercih edilmektedir.

• Whey proteini içerisinde en anabolik amino asit olan lösin ve sistein açısından oldukça zengindir.

Anne sütündeki peynir altı suyu oranı ise % 60 civarındadır. Dolayısıyla anne sütünün bebeğin gelişimi açısından ne kadar önemli olduğunu ve hızlı bir gelişim sağladığını da anımsamak faydalı olacaktır.

Nasıl Kullanılır?

Evde doğal olarak yapılabilir. Ancak 100 gram yoğurtta 3 gram olduğu düşünüldüğünde 20 gram protein tüketebilmek için en az 1 kg yemek gerekebilir. O nedenle sporcular arasında doğal yapım değil de takviye olarak kullanılmaktadır.

• Egzersizden hemen sonra kg başına 0,3 gram tüketilebilir. Bu değer Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen miktardır.
• 75 kg kütleli yakışıklı bir delikanlı egzersizden sonraki 30 – 60 dk arasından zaman diliminde 75 x 0,3 gram yani 22,5 gram whey tüketebilir.
• Bu miktar vücut geliştirmeye yeni başlayanlar içindir. İleri seviyelerde kg başına 0,6 grama kadar çıkabilirsiniz. Ancak spor sonrasında çok yorulduğunuzu düşünmüyorsanız ve deyim yerindeyse gıçınızdan ter akmıyorsa bu miktarı artırmak için acele etmeyin. Vücut nasıl programlara alışıyorsa yediğiniz yiyeceklere de alışıyor ve etkisini kaybediyor. O nedenle ileri seviyeye geçtiğinize emin olmadan miktarı artırmamak daha etkili olacaktır.
• Seviyeler için 8 haftalık periyotları kullanın ve gerçekten ikinci aşamaya geçtiğinizde kg başına 0,3 gramı 0,4 grama çıkarın. Tabi bu söylenenlerin hepsi diyetisyen önerisiyle hazırlanan sağlıklı bir beslenme programı ile uygulandığında güvenli olacaktır. Hiç bir takviyeyi doktor onayı olmadan kullanmamayı prensip haline getirmelisiniz.

Kilonuz  ne olursa olsun günlük beslenme programına 25- 30 gram arasında whey proteini eklenebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir durum ise laktoz hassasiyeti ve alerji durumlarıdır. Süt ürünlerine karşı alerjiniz varsa kullanıp kullanmayacağınız konusunda doktorunuza danışmalısınız.

Çeşitleri

İşlenme biçimlerindeki değişikliklere bağlı olarak farklı türlerde peynir altı suyu vardır. Bunlar;

• Konsantre
• İzole
• Hidrolize

olarak sıralanabilir. Aralarındaki farklar Tablo 1’de özetlenmiştir (Kaynak 2).

Konsantre	İzole	Hidrolize
Tadı çok iyi	Tadı normal	Tadı normal
Protein: % 25-89	% 90-95	% 80-90
%4-52 laktoz	% 0.5-1 laktoz	% 0.5-10
En faydalı besinler	Faydalı besinler çok az	Hızlı emilir
En iyi seçim	Sindirim sorunu varsa iyi seçim	İnsülini artırır

Faydaları

• Kas büyümesini sağlayan amino asitleri içerir.
• En iyisi konsantre olanıdır.
• İnsülini artırır.
• Protein sentezi üzerinde etkili olan lösin içerir.
• Kısa sürede etkisini gösterir. Ancak kazein kas uyarımını daha uzun süre sağlamaktadır.
• Kilo vermeye yardımcıdır.
• Stres ve depresyon belirtilerinin azalmasını sağlayabilir.
• Kan basıncını düşürür.
• Dr. Öz tarafından önerilmiştir ve formda kalmayı sağlar.
• Kansere karşı korur.
• Kan şekeri belirtilerinin azalması üzerinde etkilidir.
• Bir çok amino asit içermesi sebebiyle cinselliği de olumlu yönde etkiler.

Whey proteini iyi bir vücut geliştirme programı sonrasında 25-30 gram arasında kullanıldığında ve etkili bir beslenme programı ile kas yapımını hızlandırır. Zayıflamak isteyenler için ise ara öğünlerde 15- 20 gram kadar tüketilebilir. Cinsel açıdan sorun yaşayanlarda ise günde 20 gram kadar uzman önerisi ile kullanılabilir.

En İyi 3 Whey Proteini Markası Ve Ürünü

		Weider Premium Whey 2300 g	Weider % 100 Whey 2270 g	Optimum Gold Whey 2273 g
Miktar		2 yemek kaşığı (30 gram)	2 yemek kaşığı (35 gram)	1 ölçek (30 gram)
Konsantre		% 70	% 80	Bilinmiyor
İzole		% 20	% 8	Bilinmiyor
Enerji		117 Kcal	140 Kcal	113 Kcal
Protein		23.0 g	25.0 g	23.9 g
Yağ		1.6 g	3.0 g	1.1 g
Doymuş yağ		1.1 g	2.0 g	0.7 g
Trans yağ		Yok	Yok	Yok
Karbonhidrat		2.4 g	4 g	1.8 g
Şeker		1.8 g	2 g	1.2 g
Tuz		240 mg	60 mg	74 mg
Kalsiyum		160 mg	Yok	Yok
B6 Vitamini		0.7 mg	Yok	Yok
Glutamin		2000 mg	Yok	Yok
Amino asit (mg)
Lösin	BCAA	2.599	2.700	2.531
İzolösin		1.610	1.443	1.573
Valin		1.541	1.358	1.422
Alanin		1.058	1.100	1.180
Arjinin		506	693	505
Aspartik asit		2.116	2.600	2.509
Fenilalanin		667	798	748
Glisin		345	325	412
Glutamik asit		3.335	4.118	Yok
Glutamin		1.541	Yok	4.082
Histidin		368	485	1.509
Lizin		2.047	4	2.233
Metiyonin		460	500	492
Prolin		989	1.985	423
Serin		1.012	1.393	1.126
Sistin		460	533	494
Tirozin		598	710	703
Treonin		1.449	1.420	1.654
Triptofan		299	410	405
Fiyat		449 TL	599 TL	249 TL

Tablo’dan da görüldüğü üzere gerek amino asit profili açısından gerekse B6 vitamini, glutamin ve kalsiyum gibi oldukça önemli beslenme bileşenleri açısından Weider Premium en iyi seçenek olarak gözüküyor. Ancak fiyatının diğer markalara göre oldukça fazla olduğunu da göz ardı etmemek gerekir.

Önerilen Miktar ve Yan Etkileri

Yapılan egzersizin yoğunluğuna göre günlük olarak 25 ile 40 gram arasında whey protein kullanımı önerilmektedir. Önerilen dozdan fazlası kullanıldığında;

• Böbrekleriniz ve karaciğeriniz daha fazla yorulabilir.
• Mide bulantısı, sindirim problemleri ve şişkinlik görülebilir.
• Peynir altı suyuna karşı alerjiniz olabilir.

Dr. Öz tarafından da önerilen whey kullanımı genellikle yan etkilere neden olmaz ancak doktorunuza danışmadan kullanmanız önerilmez. Whey protein tozu için en iyisini arıyorsanız tercih tek kelime ile weider premium olabilir.